Her yıl 18-24 Kasım haftası “Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası” olarak kutlanmaktadır. Bu tarihlerde sağlık profesyonelleri tarafından düzenlenen çeşitli etkinlikler ile tüm dünyada bu farkındalığın artırılması ve direncin önlenmesi hedeflenmektedir. Bizler de Denizli Devlet Hastanesi Eczane Birimi olarak açtığımız stant ve bilgilendirme broşürleri ile bu hafta kapsamında etkinliklerde bulunuyoruz.
Antimikrobiyal direnç (AMD), enfeksiyona neden olan mikroorganizmaların, daha önce etkili olan antimikrobiyal ilaçlara artık yanıt vermediğinde ortaya çıkar. Bu durumda bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler ile oluşan enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır, ciddi hastalık ve ölüm riskini artırır. Zamanla antibiyotiklerin insan ve hayvan sağlığında bilinçsiz ve aşırı kullanımı ve enfeksiyon kontrol önlemlerinin yetersiz uygulanması gibi nedenler antibiyotik direncinin ortaya çıkmasını ve yayılmasını artırmıştır. Özellikle COVID-19 pandemisi başlarında geniş spektrumlu antibiyotiklerin aşırı ve yanlış kullanımı sonucu dünya çapında antimikrobiyal direnç oranlarının önemli ölçüde arttığı yapılan çalışmalarda görülmüştür. Antimikrobiyal direnç, bazı sağlık kesimleri tarafından da daha ciddi ancak sessiz bir pandemi olarak nitelendirilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, her yıl dünya çapında 700.000 kişi ilaca dirençli bakterilerle enfeksiyon sonucu ölmekte ve 2050 yılında antimikrobiyal direnç nedeniyle 10 milyon kişinin hayatını kaybedeceği tahmin edilmektedir.
Dirençle mücadelede, antibiyotiklerin akılcı kullanılmasının yanı sıra sağlık bakımı, el hijyeni gibi standart önlemleri içeren gerekli bütün enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmasının sağlanması, aşı ile önlenebilen hastalıklarda etkili bağışıklama programlarının yürütülmesi, hijyen, sanitasyon ve gıda güvenliği uygulamaları da önem taşımaktadır.
Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığını unutulmamalıdır. Antibiyotikler yalnızca hekimin reçete ettiği durumlarda, eczacının danışmanlığında uygun dozda ve sürede kullanılmalıdır. Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır. Bakteriyel enfeksiyonlara karşı en önemli silahımız olan antibiyotiklere direnç gelişimini yavaşlatmak için antibiyotikleri akılcı kullanma konusunda toplum olarak farkındalığımızı artırmamız gerekmektedir.